🌿🍂🌿🍂🌿🍂🌿🍂🌿🍂🌿

⏭ သီးနှံပင်များတွင် အများအားဖြင့်

(၁) မှိုရောဂါ (ခါးရိရောဂါ , ဖားဥမှို , သံချေးရောဂါများ )

(၂) ဘတ်တီးရီးယားရောဂါ (ရိုးမဲ , ဆီစွန်း )

(၃) ဗိုင်းရပ်(စ်)ရောဂါ (အရွက်ထွတ်ရောဂါ , အဝါရောင်မိုစေ့ )

(၄) မိုက်ကိုပလပ်စမာ (ပင်ညှိုးရောဂါ , ညှိုးသေ , မြစ်ပိုး)

(၅) နီမတုတ် (စပါးမြစ်ဖုရောဂါ၊ ရွက်ဖျားဖြူ၊ ယူဖရာရောဂါ) တို့ကျရောက် ဖြစ်ပွားတတ်ပါသည်။

⏭ စိုက်ပျိုးသူတောင်သူများအနေနဲ့ ရောဂါဖြစ်နေတာလား ပိုးကျရောက်နေတာလားဆိုတာ ကွဲပြားစွာ နားလည်ထားစေချင်ပါတယ်။ အနာနဲ့ဆေး တည့်မှသာ ရောဂါဝေဒနာသက်သာပျောက်ကင်းနိုင်သလို သီးနှံပင်မှာကျရောက်တဲ့ ရောဂါများကို ခွဲခြားသိမှသာ ရောဂါ ပျောက်ကင်းအောင် ကုသပေးနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

⏭ အပင်ရောဂါ ဟုဆိုရာတွင် မှိုကြောင့်ဖြစ်တဲ့ရောဂါ၊ ဘက်တီးရီးယားကြောင့်ဖြစ်တဲရောဂါ၊ ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့်ဖြစ်တဲ့ရောဂါ နှင့် နီမတုတ်ကြောင့်ဖြစ်တဲ့ရောဂါဆိုပြီး လေးမျိူးရှိပါတယ်။ ဖြစ်နေတဲ့ရောဂါကို ခွဲခြားသိမှသာ တောင်သူများဆေးဝယ်တဲ့နေရာမှာ ဘာရောဂါဖြစ်နေလဲဆိုတာ အနီးစပ်ဆုံး ပြောပြပြီး ဝယ်ယူနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တကယ်နားလည်တတ်ကျွမ်းတဲ့ ပညာရှင်တွေနဲ့လည်း တိုင်ပင်သင့်ပါတယ်။ အကယ်၍ရောဂါနှင့်ဆေးလွဲမှားပါ ငွေကုန်လူပန်းဖြစ်ရပါမယ်။

⏭ သီးနှံပင်များမှာ အများဆုံးဖြစ်ပေါ်နေသောအပင်ရောဂါများမှာ မှိုရောဂါ နှင့် ဘက်တီးရီးယားရောဂါ များဖြစ်ပါတယ်။ အထူးသတိပြုရမယ့်အချက်မှာ မှိုရောဂါကျနေတဲ့ အပင်များကို ဘက်တီးရီးယားဆေး ဖြင့် ထိရောက်စွာမကာကွယ် မနှိမ်နင်းနိုင်သလို ဘက်တီးရီးယားရောဂါကျနေတဲ့ အပင်များကိုလည်း မှိုဆေးဖြင့်မနှိမ်နင်းနိုင်ပါ။

⏭ ထို့ကြောင့် မှိုရောဂါ နှင့် ဘက်တီးရီးယားရောဂါကို ခွဲခြားသိနိုင်ဖို့ ထင်ရှားသောပင်ပြလက္ခဏာများကို ဖော်ပြအပ်ပါသည်။

⏭ မှိုရောဂါကျရောက်သောအပင်များတွင် ..... 

 ▪ အရွက်ပေါ်တွင် အဝါအစက်အပြောက်ကလေးများစတင်ဖြစ်ပေါ်ခြင်း၊ အညိုကွက်များဖြစ်ပေါ်ခြင်း၊ အညိုကွက်များ၏အပြင်ဘက်တွင် အဝါရောင်အကွက်များဖြစ်ခြင်း၊ ၎င်းနောက် အကွက်များ တဖြည်းဖြည်းကြီးလာပြီး အကွက်များဆက်မိ၍ အရွက်များ ဝါ/ညိုလာကာ ခြောက်သွားခြင်း။

 ▪ အမြစ်များဆွေးခြင်း၊ ခြောက်ခြင်း၊ ပင်စည်တွင်ဒါဏ်ရာများဖြစ်ခြင်း တို့သည် ပုံမှန်ဖြစ်နေကျ မှိုရောဂါလက္ခဏာများ ဖြစ်ကြပါသည်။

 ▪ မှိုကြောင့်ဖြစ်သော (ပင်ညှိုးရောဂါ)သည် အရွက်ကလေးများ တဖြည်းဖြည်း စဝါလာပါတယ်။ ရက်အနည်းငယ် ကြာလာသည်နှင့်အမျှ အရွက်များ အပင်တစ်ဝက်ခန့် (သို့မဟုတ်) တစ်ပင်လုံးဝါလာပြီး အရွက်များညှိုးခြောက်၍ အပင်သေတတ်ပါတယ်။ 

⏭ ဘက်တီရီးယားရောဂါကျရောက်သောအပင်များရဲ့ လက္ခဏာများမှာ .....

 ▪ အရွက်များပေါ်တွင် ညိုမဲရောင် ရေနာကွက်များ ဖြစ်ပေါ်လာခြင်း၊ ပင်စည်အခြေနှင့် အသီးများပေါ်တွင် ရေနာကွက်များဖြစ်ပေါ်ခြင်း၊ အပင်ငယ်များတွင် အပေါ်ရွက်များညှိုးလာခြင်း၊ အပင်ကြီးများတွင် အောက်ရွက်များညှိုးလာခြင်း တို့အပြင် ပင်စည်ကို ခွဲကြည့်ဖြတ်ကြည့်ပါက ညှီစို့စို့အနံ့ဖြင့် အပုပ်နံ့နှင့် အမဲရောင်များပင်စည်တွင် တွေ့ရခြင်း။ အပင်များညှိုး၍ သေဆုံးလာခြင်းများ တွေ့ရှိရတတ်ပါသည်။

 ▪ ဘက်တီရီးယားပင်ညှိုးဖြစ်သည့် အပင်များတွင် အပင်အခြေရှိ အစာရေကြောများတွင် ဘက်တီးရီးယား များ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အပင်အပေါ်ပိုင်းသို့ အစာနှင့်ရေမပို့နိုင်တော့ဘဲ အရွက်များ အစိမ်းရောင် ပကတိဖြင့်ညှိုးကျလာပြီး အပင်တစ်ပင်လုံးညှိုးကျသွားပါသည်။ အသီးကြီးများ တန်းလန်းဖြင့် အစိမ်းရောင် ပကတိအတိုင်း နှစ်ရက်၊သုံးရက်အတွင်း တစ်ပင်လုံးညှိုးကျသွားခြင်းဟာ ဘက်တီးရီးယား ကြောင့် ပင်ညှိုးရခြင်းဖြစ်ပါတယ်။

⏭မှိုရောဂါနှင့် ဘက်တီးရီးယားရောဂါကို ပိုမိုသေချာစွာ ခွဲခြားလိုလျှင် ... 

 ရောဂါရအပင်တစ်ပင်အား အမြစ်ဆုံနေရာ၏ အထက် နှစ်လက်မခန့်မှဖြတ်၍ ဇာဂနာအကြီးတစ်ချောင်း ဖြင့် မြစ်ဆုံနေရာမှညှပ်ပါ။ ဖန်ခွက်အဖြူပြောင်တစ်လုံးတွင် ရေသန့်သန့်ကြည်ကြည် အပြည့်ထည့်ပါ။ ဖြတ်ထားသော ရောဂါရပင်စည်အား အမြစ်မိုးပေါ်ထောင်၍ ပင်စည်ပြတ်အား ဖန်ခွက်ထဲရှိရေထဲ တွင်နှစ်၍ ဖန်ခွက်နှုတ်ခမ်းပေါ်တွင် ဇာကနာကိုတင်၍ နာရီဝက်ခန့် ငြိမ်အောင်ထားပါ။ ရေထဲတွင် နစ်နေသည့် ပင်စည်ပြတ်နေရာမှ နာရီဝက်ခန့်အကြာတွင် နွားနို့ရောင်အနှစ်ကလေးများ နှင့်ရေ ပလုံစီကလေးများ ဖန်ခွက်အောက်ခြေသို့ အတန်းလိုက်ထွက်လာသည်ဆိုပါက ရောဂါရအပင်သည် ဘက်တီးရီးယားရောဂါဖြစ်သည်ကို သေချာပြောနိုင်ပါသည်။ ၎င်းအတန်းထွက်မလာပါက မှိုရောဂါ ဖြစ်နိုင်ပါသည်။

⏭ ထိုနည်းဖြင့် မှိုရောဂါနှင့် ဘက်တီးရီးယားရောဂါကိုခွဲခြားပြီး မှန်ကန်စွာဆေးရွေးချယ်သုံးစွဲ၍ အပင်ရောဂါများကို ကုသနှိမ်နင်းနိုင်ပါရန် တင်ပြအပ်ပါသည်။

Sources : စိုက်ပျိုး/ပညာဌာန