Bacterial Leaf Blight of Rice ( BLB).

---------------------------------------------  

(က) ရောဂါဖြစ်စေသက်ရှိ  

------------------------  

Xanthomonas oryzae pv. Oryzae  

(ခ) ရောဂါလက္ခဏာ  

-------------------  

စပါးပင်သက်တမ်းတစ်လျှောက်လုံး ရောဂါဝင်ရောက်နိုင်သည်။ စပါးပင်ကြီးထွားမှု အဆင့်အလိုက် ရောဂါလက္ခဏာ (၃)မျိုးရှိသည်။  

(၁) ပင်ညှိုးအဆင့် (Kresek or wilt)  

အပင်ငယ်စဉ် (ပျိုးပင်အဆင့်)တွင် အောက်ရွက်၏ ရွက်ဖျားရွက်နားများတွင် သေးငယ်သော ရေစိုနာကွက် စတင်ပေါ်ပြီး ရွက်ပြားတစ်လျှောက် ကျယ်ပြန့်သွားသည်။ အပင်ငယ်၌ ရောဂါတိုးတက်မှု ပို၍မြန်ဆန်ပြီး အရွက်အောက်ခြေအထိ ရောဂါဆင်းကာ အရွက်ဝါ၍ ခြောက်လာသည်။ ဘက်တီးရီးယားသည် ရွက်ပြား၊ ရွက်ဖုံးမှတဆင့် ပင်စည်သို့ရောက်ကာ ထွက်ခါစအရွက်အား ထိခိုက်ပြီး ရွက်လိပ်မပြီဘဲ တပင်လုံးညှိုး၍ သေသွားသည်။ ပျိုးနှုတ်စဉ် ဒဏ်ရာရသော အမြစ်များမှလည်းကောင်း၊ ရွက်ဖျားများပြတ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း ရောဂါဝင်ရောက်၍ စိုက်ပြီး(၂-၄)ပတ်အတွင်း ညှိုး၍သေနိုင်သည်။ သို့အတွက် ပင်ညှိုးအဆင့်ကို ပျိုးခင်းနှင့် စိုက်ပြီး(၁)လခန့်အထိတွင် တွေ့နိုင်သည်။ အပင်ကြီးလာသည်နှင့်အမျှ ခံနိုင်ရည်တက်လာပြီး ရွက်ခြောက်(Leaf Blight) လက္ခဏာသာ တွေ့ရသည်။  

(၂) ရွက်ခြောက်အဆင့် (Leaf Blight)  

အပင်ပွါးစီးချိန် နောက်ပိုင်းမှစ၍ ရွက်ခြောက်ရောဂါအဆင့်ကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ရောဂါသည် ရွက်ဖျားမှစ၍ဖြစ်စေ၊ ရွက်နားမှစ၍ဖြစ်စေ ရေစိုနာကွက် စတင်ဖြစ်ပေါ်သည်။ ရွက်ပြားတလျှောက် ကျယ်ပြန့်လာသည်။ ရောဂါရှေ့တိုးသွားသည်နှင့်အမျှ နောက်ပိုင်းမှ ရောဂါဖြစ်ပြီးကျန်ခဲ့သော တစ်သျူးသားမှာ ကောက်ရိုးခြောက်ရောင်သို့ ပြောင်းလာသည်။ ထို့နောက် ဖြူဖွေးသော အရောင်သို့တိုင် ပြောင်းလဲသွားသည်။ ရောဂါရှေ့သို့တိုးသွားစဉ် ရောဂါကင်းတစ်သျူးသားနှင့် ရောဂါရတစ်သျူးသားတို့ ဆက်စပ်ရာတွင် အဝါရောင်(သို့) ရေစိုနာ(စိမ်းပြာရောင်)ရှိပြီး အနားမညီဘဲ လှိုင်းတွန့်ပုံ ရှိနေသည်ကို တွေ့ရသည်။ နံနက်စောစော နှင်းကျပြီး ရောဂါရအပိုင်းမှ ဘက်တီးရီးယား စိမ့်ထုတ်ရည်များထုတ်ပြီး အရွက်တွင် ကပ်နေသည်။ နေပွင့်လာသောအခါ ပယင်းရောင်အလုံးကလေးများအဖြစ် သာမန်မျက်စေ့ဖြင့်ပင် မြင်ရသည်။ မိုးရွာမှုရှိပါက မိုးရေနှင့်ပျော်ပြီး ဆင်းသွား၍ မတွေ့နိုင်ပါ။ ဤလက္ခဏာများသည် ဤရောဂါ၏ ထင်ရှားသောအချက်ပင် ဖြစ်သည်။ ဤရွက်ခြောက်အဆင့်သည် ရွက်ပြားပေါ်တွင် ပုံသဏ္ဍာန်အမျိုးမျိုး ရှိနိုင်သော်လည်း ဆုံးဖြတ်ရမည့် အချက်များမှာ အထက်ဖေါ်ပြပါအတိုင်း ဖြစ်သည်။  

(၃) အဝါဖျော့ရောင်အဆင့် (Pale Yellow)  

ကြီးထွားချိန်နောက်ပိုင်း အပင်ကြီးများတွင် ဖြစ်ပေါ်သည်။ တပင်လုံး အဝါဖျော့ရောင် ဖြစ်ပေါ်နေသည်။ ဘက်တီးရီးယားများသည် အပင်၏အောက်ခြေပိုင်းတွင် အစာရေကြောစည်းအား ပိတ်ဆို့နေ၍သော်လည်းကောင်း၊ ၎င်းတို့ထုတ်သော အဆိပ်များကြောင့်သော်လည်းကောင်း ဖြစ်နိုင်သည်ဟု ယူဆကြသည်။

(ဂ) ဒေသအလိုက် ပျံ့နှံ့တည်ရှိမှု  

-------------------------------  

ကမ္ဘာ၏ တောင်လတ္တီတွဒ်(၂ဝံ)နှင့် မြောက်လတ္တီတွဒ်(၅ဝံ)အတွင်းရှိ အရှေ့တောင်အာရှ၊ တောင်အာရှနှင့် အာရှအရှေ့ရှိ စပါးစိုက်ဒေသများ၊ အနောက်အာဖရိကအနောက်ပိုင်းနှင့် သြစတြေးလျနိုင်ငံ ကွင်းစလန်ဒေသ၊ လက်တင်အမေရိကနိုင်ငံများတွင် တွေ့ရှိရသည်။  

(ဃ) ရောဂါတိုးတက် ဖြစ်ပေါ်မှုကို အားပေးသော အခြေအနေများ