🥬🥬🥬🥬🥬🥬🥬🥬🥬🥬

မြန်မာအမည် - မုန်ညင်းရွက်

အင်္ဂလိပ်အမည် - MUSTARD

ရုက္ခဗေဒအမည် - Bassica juncea

မျိုးရင်းအမည် - CRUCIFERAE

၁ ။ စိုက်ပျိုးသည့်ဒေသ

ကမ္ဘာအနှံ့အပြားတွင် စိုက်ပျိုးသည်။ မြန်မာပြည်တွင်ဒေသမရွေးစိုက်ပျိုးနိုင်သည်။ အေးသောရာသီ ရှိသည့်ဒေသတွင်ပိုမိုစိုက်ပျိုးကြသည်။ 

၂ ။ အမျိုးအစား

မုန်ညင်းသည်အရွက်အရောင်၊ အကြီး၊အသေး၊ အချောအကြမ်းပေါ်မူတည်၍ အမျိုးအစား အမျိုးမျိုး ကွဲပြားသည်။

၃ ။ မြေနှင့်ရာသီဥတု

မြေအမျိုးမျိုးတွင်စိုက်ပျိုးနိုင်သော်လည်း မြေဆီဩဇာပြည့်စုံရန်အရေးကြီးသည်။ မြေညံ့တွင် နွားချေး၊ မြေဆွေး များများထည့်ပေးရန်လိုသည်။ အထူးသဖြင့်ရေမဝပ်သောမြေဖြစ်ရမည့်အပြင် ခြောက်သွေ့ လွယ်သောမြေလည်း မဟုတ်ရပါ။ မြေ၏အချဉ်ဓာတ်ကိုအတော်အတန်ခံနိုင်ရည်ရှိပြီး pH (၅.၃ - ၆.၅) အတွင်းစိုက်ပျိုးနိုင်သည်။ ကယ်လ်ဆီယမ်ဓာတ်နည်းသောမြေတွင် အူတိုင်ပုပ်တတ်သည်။ ထို့ကြောင့် မိုးများသောဒေသများတွင်မိုးရေဖြင့် ကယ်လ်ဆီယမ်ဓာတ်များဆုံးရှုံးတတ်ခြင်းကြောင့် ဂျစ်ပ်ဆမ် ဓာတ်မြေဩဇာများထည့်ပေးရန်လိုသည်။ မိုးများသောရာသီတွင် ရောဂါအလွန်ကျရောက်တတ်သော ကြောင့် မိုးနည်းသောအချိန်ကိုရွေးစိုက်ရမည်။ မုန်ညင်းရွက်သည်အအေးကြိုက်သောသီးနှံဖြစ်၍ အအေးဓာတ်ကိုအတော်အတန်ခံနိုင်ရည်ရှိသည်။ တစ်နှစ်ပတ်လုံးမိုးရေချိန်သင့်တင့်စွာရွာသွန်းသော ဒေသများတွင် မုန်ညင်းရွက်ကိုတစ်နှစ်ပတ်လုံးစိုက်ပျိုးနိုင်သည်။ အသင့်တော်ဆုံးအပူချိန်မှာ (၁၅ - ၂၀) စင်တီဂရိတ်ကြားဖြစ်ပါသည်။

၄ ။ ပျိုးထောင်ခြင်း

အချို့ဒေသများတွင်ပျိုးထောင်၍စိုက်ပျိုးသည်။ များသောအားဖြင့်တိုက်ရိုက်စိုက်ကြသည်။ ရာသီဥတု ဆိုးရွားသောအချိန်များတွင် ပျိုးထောင်စိုက်ကြသည်။ တစ်ဧကလျှင် မျိုးစေ့(၆-၇)ပေါင်နှုန်းအသုံးပြုရပါမည်။

၅ ။ ဓာတ်မြေဩဇာ နှုန်းထား

တစ်ဧကအတွက် .....

 နွားချေး - ၁၀ - ၁၅ တန်

 ယူရီးယား - ၂၂၄ ပေါင်

 တီစူပါ - ၁၁၂ ပေါင်

 ပိုတက်ရှ် - ၂၈ ပေါင်

၆ ။ မြေပြုပြင်ခြင်း

မစိုက်ပျိုးမီ (၃-၄)ပတ်အလိုတွင် မြေပြုပြင်ရန်လိုသည်။ မြေကောင်း၊ မြေပွကြိုက်သောကြောင့် မြေမပြုပြင်မီ နွားချေး၊ မြေဆွေးချပြီးမှထွန်ထယ်လိုက်ပါ။ ထွန်ရေးကောင်းသည်အထိမြေကိုပြုပြင်ပါ။ ရေဝပ်သည့်နေရာဖြစ်ပါကဘောင်တင်၍စိုက်ပါ။ မစိုက်မီတစ်ရက်အလိုတွင် ဓာတ်မြေဩဇာများချပေးပါ။

၇ ။ စိုက်ပျိုးခြင်း

ပျိုးထောင်စိုက်ပျိုးပါက အရွက်သေးမျိုးအတွက် တစ်ပေကွာအတန်းများတွင် တစ်ပင်နှင့်တစ်ပင် (၆)လက်မခြား၍စိုက်ပါ။ အရွက်ကြီးမျိုးကိုမူ တစ်ပေကွာအတန်းများတွင် တစ်ပင်နှင့်တစ်ပင် တစ်ပေခြားစိုက်ရမည်။ အစေ့မှအပင်ပေါက်ရန် (၅-၆)ရက်ကြာပြီး အရွက်အရေအတွက်(၄-၅)ရွက် ရလာလျှင် ပျိုးပင်များကိုစိုက်ခင်းသို့ချနိုင်သည်။ ညနေပိုင်းနေအပူရှိန်စတင်လျော့လာမှ ပြောင်းစိုက်ပါ။ စိုက်ချိန်တွင်မြေတွင်ရေအလုံအလောက်ရှိရန်အရေးကြီးသည်။ သို့မဟုတ် စိုက်ပြီးလျှင်ချက်ချင်းရေသွင်း ပေးသင့်ပါသည်။ စိုက်ခင်းတွင်တိုက်ရိုက်စိုက်ပျိုးပါက တစ်တန်းနှင့်တစ်တန်း (၁၂ - ၁၅)လက်မကွာသောစိုက်တန်းတွင် မျိုးစေ့ကိုထူထူချပေးပြီး မြေပါးပါးဖြင့်ဖုံးပေးပါ။ အပင်ပေါက်လာ၍ အရွက်(၂-၃)ရွက်ထွက်လာသော် တစ်ပင်နှင့်တစ်ပင် (၂-၃)လက်မခြားပြီးမှုန်းပေးရမည်။ အပင်ငယ်များဆက်လက်ကြီးထွားလာ၍ အပင်များကြပ်လာတိုင်း တစ်ပင်ခြားမှုန်းပေးပါ။ စိုက်ပြီး(၂၅-၃၀)ရက်ကြာသော် မုန်ညင်းရွက်များကို စားသုံးနိုင်ပြီဖြစ်သောကြောင့် နောက်ပိုင်းမှုန်းသောအပင်များကို စားသုံးခြင်း၊ ရောင်းချခြင်းများ ပြုလုပ်နိုင်ပါသည်။ မုန်ညင်းကို မေလမှဒီဇင်ဘာလအထိ စိုက်ပျိုးနိုင်ပါသည်။

 ၈ ။ အပင်ပြုစုခြင်း

မုန်ညင်းကိုစိုက်ပြီးက အစောပိုင်းပေါင်းမြက်နှိမ်ထားရန်အရေးကြီးသည်။ အပင်ကြီးမြန်ခြင်းကြောင့် အစောပိုင်းပေါင်းနိုင်ထားလျှင် နောက်ပိုင်းတွင်ပေါင်းလိုက်ရန်သက်သာသည်။ ပေါင်းလိုက်မြေဆွရာ၌ အပင်မထိခိုက်စေရန်ဂရုပြုပါ။

၉ ။ ရေသွင်းခြင်း

မုန်ညင်းသည်အစိုဓာတ်လုံလုံလောက်လောက် အမြဲတမ်းရှိရန်လိုသည်။ ပူအိုက်ခြောက်သွေ့သောရာသီ တွင်မြေ၌အစိုဓာတ်အမြဲရှိနေစေရန် ကောက်ရိုး၊မြက်ခြောက်တို့ဖြင့် အပင်ခြေကိုအုပ်ပေးပါ။ လိုအပ်ပါက ရေသွင်းပေးရမည်။ ရေဝပ်ဒဏ်မခံနိုင်သောကြောင့် ရေကိုလိုသည်ထက်ပို၍ မသွင်းမိရန်အရေးကြီး ပါသည်။

၁၀ ။ ရိတ်သိမ်းခြင်း

အပင်များရောင်းတန်းအရွယ်ရောက်လာသောအခါ ကြပ်နေ‌သောအပင်များကိုနုတ်၍သန့်စင်စွာ ဆေးကြောပြီး ရောင်းချနိုင်သည်။ သို့မဟုတ်အပြင်ဘက်ဆုံး အရွယ်ကြီးသောအရွက်များကို ခူး၍ရောင်း နိုင်သည်။ အရွက်များကိုခူးဖြတ်ရာတွင် အပင်ဆက်လက်ကြီးထွားနိုင်ရန် အပင်ပေါ်၌အရွက်လုံလောက် စွာ ချန်ထားရမည်။ အရွက်ချောသည့်မုန်ညင်းမျိုးကို ပွင့်တန်ထွက်၍အပွင့်များစတင်ပွင့်သည့်အချိန်အထိ ထား၍ ရိတ်သိမ်းနိုင်သည်။ အစေ့တည်၍အတောင့်များ စတင်ဖြစ်ပေါ်လာပါက အရွက်များကြမ်းလာ ‌သောကြောင့်၎င်းအဆင့်အထိမထားသင့်ပေ။ အများအားဖြင့် မုန်ညင်းရွက်ရင့်လာပါက အချဉ်ထည့်ရန်အတွက် အသုံးပြုကြသည်။

၁၁ ။ မျိုးစေ့ထုတ်လုပ်ခြင်း

မုန်ညင်းသည်ပင်ခြားဝတ်မှုန်ကူးပင်ဖြစ်ခြင်းကြောင့် မျိုးစေ့ထုတ်လုပ်ရန်အတွက် သီးခြားစိုက်ပျိုးသင့် သည်။ စိုက်ပြီးရက်ပေါင်း (၇၀-၈၀)ခန့်ကြာသော် အပင်၏အလယ်မှပွင့်တံထွက်လာသည်။ ပန်းစတင် ပွင့်ချိန်တွင် ပွင့်တံတစ်လျှောက် ပျများ ကျရောက်တတ်ပြီး မျိုးစေ့အထွက်နှုန်းကိုလျော့စေသည်။ ပိုးမွှားရောဂါကင်းစင်၍ ထွားကြိုင်းသောအပင်များကိုရွေးချယ်၍မျိုးယူပါ။ ၇၅ ရာခိုင်နှုန်း အသီးရင့်မှည့် လာပါက စတင်ရိတ်သိမ်းပါ။ တာရှည်စွာဆက်လက်ထားရှိပါက အတောင့်များခြောက်သွေ့ပေါက်ကွဲပြီး မျိုးစေ့အလေအလွင့်များဖြစ်စေသည်။ အပင်တစ်ပင်လုံးကိုနှုတ်၍ မိုးကာဖျင်ပေါ်တွင် ထား၍နေလှမ်း ရသည်။ အတောင့်များအားလုံးခြောက်သွေ့ပါက တုတ်နှင့်ရိုက်ပြီးပြာလှေ့၍ အစေ့များကို သန့်စင်ယူ နိုင်ပါသည်။

Sources : ဟင်းသီးဟင်းရွက်စိုက်ပျိုးနည်း